Zaburzenia miesiączkowania przybierać mogą rozmaite postaci. Do czynienia możemy mieć między innymi z pierwotnym oraz wtórnym brakiem miesiączki, rzadkim, częstym, skąpym lub obfitym okresem czy plamieniami międzymiesiączkowymi. Jakie są główne przyczyny tego typu problemów?
Zespół policystycznych jajników
Zaburzenia miesiączkowania pojawiać mogą się między innymi w przebiegu zespołu policystycznych jajników. Główną jego przyczyną są zaburzenia hormonalne, które w negatywny sposób wpływają na pracę jajników. Dochodzi w nich do powstawania pęcherzyków, w których dojrzewa komórka jajkowa, lecz w znaczącej części przypadków nie przedostaje się ona do jajowodu. Pęcherzyki obumierają, zmieniając się w niewielkie torbiele.
W przypadku pacjentek z PCOS do czynienia mamy najczęściej z rzadkimi, nieregularnymi miesiączkami lub ich brakiem. Choroba ta występować może także przy prawidłowej menstruacji. Niekiedy cyklom miesiączkowym towarzyszy tu intensywne krwawienie. Do pozostałych objawów zespołu policystycznych jajników zaliczyć można także długi czas trwania zespołu napięcia przedmiesiączkowego, skłonność do tycia, problemy skórne, jak trądzik czy łojotok oraz trudności z zajściem w ciążę.
Nieprawidłowa dieta
Na zaburzenia miesiączkowania wpływ może mieć między innymi stosowanie restrykcyjnych diet (długi czas w deficycie kalorycznym). Zatrzymanie menstruacji stanowi odpowiedź organizmu na ograniczenie energii, jaka jest mu dostarczana wraz z pożywieniem. Wyjątkowo szkodliwy okazać może się jadłospis ubogi w węglowodany, tłuszcze, żelazo, cynk, wapń oraz witaminy z grupy B. Skutkiem deficytu energii jest oszczędzanie jej przez redukcję wydatkowania na podtrzymywanie poszczególnych funkcji organizmu, takich jak rozmnażanie, wzrost czy termoregulacja.
Ważną rolę w zaburzeniach miesiączkowania u kobiet o zbyt niskiej masie ciała odgrywa leptyna, czyli hormon wytwarzany przez tkankę tłuszczową. W sytuacji, w której jej poziom jest zbyt mały, dochodzi do zaburzeń jej produkowania. To z kolei prowadzi do zaburzeń hormonalnych na linii podwzgórze — przysadka — jajniki. Mózg dostaje informację o tym, że w organizmie dzieje się coś złego. W konsekwencji tego, wstrzymuje on funkcje rozrodcze.
Przewlekły stres
Zaburzenia miesiączkowania wynikające ze stresującego trybu życia to popularny problem wśród kobiet. Na skutek przewlekłego stresu, do czynienia mamy z aktywizacją współczulnego układu nerwowego oraz układu podwzgórze — przysadka — nadnercza (jest to tak zwana oś stresu). Prowadzi to do produkcji kortykoliberyny, kortykotropiny, hormonu proopiomelanokortynowego, andrenaliny, noradrenaliny oraz glukokortykoidów. Do ostatniej grupy zaliczany jest jest między innymi kortyzol. Jego zbyt wysoki poziom hamuje działanie progesteronu, prowadząc do zaburzenia cykli miesiączkowych oraz nasilenia objawów związanych z zespołem napięcia przedmiesiączkowego.
Nadmierna aktywność fizyczna
Wtórny brak miesiączki to popularny problem wśród kobiet intensywnie trenujących (nawet do 2 treningów dziennie). Zahamowanie okresu wynikające z dużych obciążeń treningowych, specyficznej diety oraz stresu traktować można jako formę adaptacji organizmu do niesprzyjających dla ciąży warunków. Co ważne, kluczową rolę odgrywa tutaj nie tyle wysiłek fizyczny, co ograniczenia kaloryczne. U kobiet często do czynienia mamy z sytuacja, w której dieta dostarcza zbyt mało kalorii w stosunku do zapotrzebowania zwiększonego przez wysiłek fizyczny.
